Visualia 1346

Verhalen van verf

Abstracte kunst is geschilderde taal. Maar kan het ook een verhaal vertellen? Als we het abstracte werk van Rudy Lanjouw voor het eerst tegenkomen, zien we harde, scherp afgebakende kleurvlakken in een afgewogen compositie tegen een bijna witte achtergrondstructuur met zwarte spikkels en veegjes. Zo cerebraal dat je vermoedt dat het louter om kleur, structuur en compositie gaat. Maar zoals kleur emotie kan zijn, zo gaat het ook in het werk van Rudy Lanjouw om meer. De titels van zijn werk doen dat al vermoeden, zoals bij het hierbij afgebeelde schilderij 'Reminder'. Het harde blauw schettert minder van het doek, het verdwijnt een beetje in de achtergrond of ondergrond, als een diminuendo in een muzikale compositie. Alsof het je uitnodigt mee de diepte in te gaan. De schilder lijkt twee verhalen te vertellen, dat van de achtergrond en dat van de kleurvlakken en de spanning daartussen. En kijk, op een ander schilderij schemert er heel subtiel iets roods in de achtergrond door. Meer een spoor dan een kwaststreek, alsof het uit het schilderij voortkomt. Rudy Lanjouw bouwt zijn werk in laagjes op en dan borrelt er af en toe iets van de ondergrond naar boven.

'Ik voel me een archeoloog,' zegt Rudy Lanjouw. 'Een archeoloog van sporen waarvan de betekenis niet duidelijk is. Het heeft soms alles te maken met ritme, net als in het werk van Cy Twombly.' De spikkels zouden zomaar noten in een partituur kunnen zijn, de scherp afgesneden kleurvlakken doen aan klank denken. Zoals in 'Reminder' het volume van het blauw wat gedempt klinkt.

De kunstenaar woont en werkt aan de noord-rand van Assen, in een rijk archeologisch gebied van oude karresporen, resten van prehistorische bewoning, afdrukken van verdwenen boerderijen, een stroomdal. Een opgegraven Romeinse schat in zijn geboorteplaats Beilen wekte zijn fascinatie voor de bodemgelaagdheid in tijd. In zijn atelier hangt bijvoorbeeld een plattegrond van het Balloërveld. Daarop zie je alle vlakken, spikkels, lijnen, voormalige waterlopen en een tankgracht aangegeven. Dan begrijp je ook meteen waar zijn werk over gaat, waar de titel van zijn nieuwe tentoonstelling vandaan komt: 'Sporen van sporen.' Zijn abstracte schilderijen vertellen dus inderdaad een verhaal. Het zijn geen illustraties bij een archeologische vertelling, ze vormen het verhaal zelf, niet als een verzameling anecdotes, maar als het universele verhaal van de gelaagdheid der dingen. Vertaald in een heel eigen idioom.

Eric Bos